Optik Sürücülerde Firmware Kurtarma Rehberi

Merhabalar. Öncelikle yazıya ‘firmware’ kavramıyla başlayalım ki firmware kurtarmanın ne kadar önemli bir konu olduğu ortaya çıksın. Başlamadan önce firmware’in henüz Türkçe’leşmemiş bir terim olduğundan, yazıda olduğu gibi kullanılacağını vurgulamak istedim. Ayrıca MTKFlash programının komut satırı parametrelerini otomatik oluşturan bir HTML dosyasını ekte bulabilirsiniz (Türkçe’ye çevrilmiş olarak). Böylece hatasız olarak kullanmanız mümkün olacaktır.

DVD-ROM

Uyarı: Bu yazıdaki işlemler sırasında oluşabilecek hasarlardan kullanıcılar sorumludur.


Firmware Nedir?


PC bileşenleri üzerinde bulunan çeşitli donanımların işlevlerini nasıl yerine getireceklerini bildiren ve genellikle tekrar yazılabilir olan ufak kodlardır. Bir şekilde donanım bazında donanım sürücüsü olarak da düşünülebilir. Buna benzer olarak BIOS yazılımını örnek verebiliriz. Nasıl ki BIOS güncellemesi yapıyorsak aynı şekilde çeşitli donanımların da firmware güncellemelerini yapabiliriz.

Firmware Ne İşe Yarar?


Donanım bileşenleri üretildiklerinde donanım tarafının yanında bir de çalışmayı düzenleyen yazılım tarafıyla bezenirler. Böylece planlanmayan özelliklerin ve donanımsal hataların mümkün olduğunca yazılım güncellemesi yoluyla ortadan kaldırılması sağlanır. Örneğin belirli bir DVD-ROM okuyucunun yeni bir formattaki DVD ortamlarını okuyabilmesi sağlanabilir.


Firmware Hangi Donanımlarda Bulunur?

Aslında her PC bileşeninin ufak ya da büyük, değiştirilebilir ya da değiştirilemez bir firmware’i bulunur. Ancak bizim müdahale şansımızın olduğu bileşenler olarak CD/DVD okuyucu ve yazıcılar ve aynı kategoride düşünebileceğimiz BIOS yazılımları sayılabilir.


DVDopen


Optik Sürücülerde Firmware Ne İşe Yarar?

Optik sürücülerde firmware’in başlıca iki görevi vardır:

Üreticilerin kendi sürücülerini standartlaştırma çabalarının sonucu olarak destekledikleri ortamların desteğini sunmak ve hata düzeltme fonksiyonları gibi fonksiyonları barındırmak. Örneğin, farklı firmware sürümlerine sahip CD-ROM okuyucuların farklı hata düzeltme performanslarına sahip olduklarına zaman zaman şahit olmuşsuzdur.

Öncelikle firmware'in yazılması ve okunması için MTKFlash programının DOS sürümünü kullanacağımızı belirteyim. Nedenlerini ilerleyen satırlarda bulacaksınız.

MTKFlash Programı Hangi Donanımlarda Kullanılabilir?

MTKFlash, özellikle Mediatek yongasetli IDE-ATAPI cihazlar için hazırlanmıştır. Ancak korkulacak bir konu değil çünkü piyasadaki pekçok cihaz bu yongasetini kullanıyor. Örnek olarak Sony, Memorex, LG, TDK, BTC, Liteon verilebilir.

Firmware Güncellemesinde Neler, Nasıl Ters Gidebilir?


Öncelikle ideal şartlarda firmware güncellemesi nasıl yapıldığına göze alalım. Üreticiler ihtiyaç duyulduğunda firmware güncellemelerini web sitelerinde yayınlarlar. Bu güncellemeler genellikle Support/Download bölümlerinde bulunabilirler.

Öncelikle yapılması gereken üreticinin firmware ile birlikte verdiği readme.txt vb. dosyaların dikkatle okunmasıdır. Genellikle bu dosyalarda güncelleme sırasında sürücünün PC’ye nasıl bağlanacağı ve diğer dikkat edilmesi noktalar belirtilir. Örneğin en sık karşılaşılan, sürücünün tek başına ve secondary slave olarak bağlı olmasıdır.


Tüm gerekli yönergeleri yerine getirmeniz dışında başınıza gelme olasılığı en yüksek olan sorun, elektrik kesintisi veya güncelleme yazılımının (flashing utility) hatalar içermesidir.

Örnek olarak LG DVD-ROM okuyucumun firmware’ini güncellerken programın bunun yerine DVD-yazıcımın firmware’ini güncellemeye çalışmasını verebilirim. Tahmin edebileceğiniz gibi her ikisi de çalışmaz duruma geldi ve aslında bu yazıyı hazırlamama da bu olay vesile oldu.Bir diğer önemli nokta da elektrik kesintisidir. Malum ülkemizde çok fazla karşılaştığımız bir sorun bu. Zaten genel olarak voltaj dalgalanmaları ve elektrik kesintisi, PC bileşenleri için yeterince zararlı iken firmware güncellemesi sırasında elektrik kesintisi ölümcül gibi gözükür. Zira bunun sonucunda BIOS, sürücüyü tanımlayamaz ve ne DOS ne de Windows ortamında sürücü görülebilir. Dolayısıyla sürücü üzerinde hiçbir işlem yapılamaz gibi gözükür.

Bu noktaya gelmenin nedeni salt elektrik kesintisi değildir. Herhangi bir donanımsal sorun sonucu firmware’in yazımı sırasında kilitlenme oluşması da aynı sonucu doğurabilir. Bu yüzden eğer overclock yapılmış bir PC kullanıyorsanız, güncelleme süresince işlemcinizi default çalışma frekansında tutmanız yararlı olabilir.

Bu Durumda Neler Yapılmalıdır?

Tabii ki hepimiz bununla karşılaşınca bir miktar burukluk yaşarız çünkü sürücünün çizdiği portre tamamiyle ölü bir optik sürücüdür.

Sorunun çözümü için belirli hazırlıkların yapılması gerekir. Önce bunları sıralayalım:



1. Daha önce yapmadıysanız, üreticinin web sitesinden donanımınızın en son ya da sizce en uygun sürümünü indirin. Bu .HEX ya da .BIN uzantılı bir dosyadır.
2. MTKFlash programının 1.55 sürümünü, http://dhc014.rpc1.org/Files/mtkflash/mtk155.zip ve 1.83c sürümünü ise http://dhc014.rpc1.org/Files/mtkflash/mtk183c.zip ‘den indirebilirsiniz. Tavsiye edilen 1.55 sürümünü indirmeniz; uyumluluk açısından daha iyi. Daha yüksek sürümleri de indirebilirsiniz ancak komut satırında birkaç basit değişiklik var. Bunları da komut satırı için derlediğim küçük programla yapabilirsiniz.
3. Bir açılış disketi oluşturun. Bunun için Windows içinde Format fonkisyonunu kullanabilirsiniz.
4. İndirdiğiniz firmware kodunu ve MTKFlash programını bu diskete kaydedin ve yazım korumasını açık bırakın (yazılabilir durumda). Eğer diskette yeterince yer yoksa HDD’nizi de bu iş için kullanabilirisiniz. Ancak DOS modunda NTFS disk bölümlerini göremeyeceğiniz için FAT bir bölüme kaydedin.
5. PC’yi kapatıp bitkisel hayattaki sürücünün bağlantılarını sökün.
6. Eğer sürücüyü taktığınızda BIOS POST ekranını geçip açılışa devam edebiliyorsanız şanslısınız ve risksiz yoldan sorunu halledebileceksiniz. Eğer boot edemiyorsanız bir sonraki ekstra işlemi yapmanız gerekecektir.


Sürücü Bağlı Olduğunda PC Açılmıyor!

Bu durumda biraz riskli de olsa ekstra bir işlem yapmanız gerekiyor.


1. Sürücünün sadece IDE kablosunu takıp (güç kablosunu takmadan) PC’yi açın. PC açıldıktan sonra güç kablosunu bağlayıp işleme devam edebilirsiniz.
2. Ancak bazı durumlarda IDE kablosunun takılı olması PC’nin açılmasını engelleyebilir. Bu durumda sürücünün sadece güç kablosunu takıp (IDE kablosunu takmadan) PC’yi açın. Sorunsuz açılması gerekiyor. PC açıldıktan sonra IDE kablosunu tek hamlede sürücüye bağlayın. Bu işlem sırasında düşük de olsa IDE çıkışlarını (yongaseti) yakma olasılığınız var. Bu işlemi yaparken riskin size ait olduğunu unutmayın. Şimdi 7. maddeden devam edebilirsiniz.


7. Dosyaları kaydettiğiniz klasöre geçip kendinize uygun değişiklikleri yapıp aşağıdaki komutu uygulayın:


mtklash # w /b dosyaadi.bin


Program Parametreleri


Şimdi
komut satırı parametrelerini açıklayalım. Ancak son olarak bir not düşmekte
fayda var. Programı Internet’te ararken muhtemelen Windows sürümüne de
rastlayacaksınız ancak her zaman olduğu gibi maksimum güvenlik ve uyumluluk için
DOS sürümünü kullanmanmanızı tavsiye ederim. Windows sürümünü kullanmak
isteyenler için ufak bir uyarı: program NVIDIA’nın NForce
yongaseti sürücüleri ile uyumsuz olduğu için işlemden önce default Intel
sürücülerini yüklemeniz tavsiye edilmekte. Program parametreleri ekran görüntüsü
aşağıda verilmiştir, şimdi sırasıyla en çok ihtiyaç duyulanları
açıklayalım:


MTKFlash

mtklash # w /b dosyaadi.bin


mtklash # w /h dosyaadi.hex


Programın,
firmware kodunun ve yedekleme yapacaksanız yeterli boş yerin olduğundan emin
olduktan sonra # ile gösterilen yere; Primary
Master için 1, Primary Slave için 2, Secondary Master için
3 ve Secondary Master için
4 yazınız. Eğer mevcut firmware’in yedeğini
alacaksanız w ile gösterilen yere (ki canlı bir
sürücünün güncellemesini yapıyorsanız öncelikle bunu yapmanız önerilir)
R (read), eğer yazacaksanız W (write) yazmalısınız. Eğer sürüm 1.81 veya daha yeni
bir sürümünü kullanarak Binary (ikili) formatta kod kullanacaksanız
/b ekini kullanmanıza gerek yok. Ancak HEX
formatındaki firmware kodu için /h parametresini
her sürümde girmeniz gerekiyor. Diğer parametrelerin kullanımı için ekstra
detaylı bilgiye gerek duyulduğundan ayrıntılı açıklama yapamıyorum şu anda.
MTKFlash programının komut satırı parametrelerini otomatik oluşturan programcığa
buradan ulaşabilirsiniz.

(Ancak MTKFlash’ın yazarı Joseph Lin’in de
tavsiye ettiği öncelikle 1.55 sürümünü denemeniz. Ben Şubat 2003 üretimi
DVD-yazıcımda başarıyla kullanabildim.)


Son Notlar


* Dosya adını yazarken mutlaka dosya uzantısını yazın.

* HDD ve varsa diğer optik sürücülerin bağlantılarını çıkarın.

* Yazım sırasında varsa UPS’inizi mutlaka devrede bırakın.

* Yazım öncesinde sürücü içinde herhangi bir disk bırakmayın.

* Yazım bittiğinde PC’yi tamamiyle kapatıp bağlantıları yaptıktan ve kontrol ettikten sonra açın.

* Eğer sorunsuz bir sürücünün güncellemesini yapıyorsanız mutlaka önceki firmware’i kaydedin.


Kazasız günler dileğiyle..